Oogmelanoom
Wat is oogmelanoom?
Een oogmelanoom is een kwaadaardige tumor in het oog en is een verzamelnaam voor alle melanomen in of op het oog. Het meest voorkomende oogmelanoom zit aan de binnenkant van het oog en is niet in de spiegel te zien.
Het oog bestaat uit meerdere lagen. Van buiten naar binnen zijn dit:
-
De harde oogrok
De buitenste laag is de harde oogrok. Deze geeft het oog stevigheid. De harde oogrok is wit en loopt naar voren door in een doorzichtig deel van het oog. Dit is het hoornvlies (cornea).
-
Het vaatvlies (choroidea)
De tweede laag van het oog is het vaatvlies. Het vaatvlies bevat veel bloedvaten. Aan de voorkant van het oog gaat het vaatvlies over in de iris. Dit is de gekleurde ring in je oog. De pupil is een kleine, ronde, zwarte opening in de iris. Aan de rand van het vaatvlies zit het straalvormig lichaam, het corpus ciliare. Het is verbonden met de lens. De lens wordt hol (plat) als je in de verte kijkt en bol (rond) als je dichtbij kijkt. De iris, het straalvormig lichaam en het vaatvlies (choroidea) vormen samen de uvea. Daarom heet het oogmelanoom ook wel uveamelanoom.
-
Het netvlies (retina)
De derde laag van het oog is het netvlies. In deze laag zitten cellen die seintjes aan de hersenen doorgeven. Hierdoor kun je zien.
Oogmelanomen ontstaan meestal in het vaatvlies (choroidea, deel van de uvea) of corpus ciliare. Oogmelanomen welke ontstaan in de iris of in de conjuctiva (slijmvlies over o.a. het oogwit) zijn zeldzamer. Door de anatomie van het oogmelanoom wordt het meest voorkomende oogmelanoom ook wel Uveamelanoom of Oculair melanoom genoemd.
a. ooglid, b. oogspier, c. lens, d. pupil, e. iris, f. hoornvlies, g. netvlies, h. oogzenuw (illustratie: KWF).
Oorzaken van oogmelanoom
Over de oorzaak van oogmelanomen is weinig bekend. Een oogmelanoom komt heel soms in bepaalde families voor in combinatie met huidmelanomen.
Risicofactoren van oogmelanoom
Er zijn weinig risicofactoren bekend voor oogmelanoom.
Het risico op kanker neemt toe met de leeftijd. Dat geldt ook voor het risico op oogmelanoom.
Onlangs is ontdekt dat mensen met een lichte iris een groter risico hebben op een melanoom in delen van het oog waar geen licht valt.
Uitzaaiingen bij oogmelanoom
Een deel van de patiënten met oogmelanoom krijgt uitzaaiingen. Een ander woord voor uitzaaiingen is metastasen. De uitzaaiingen zitten meestal in de lever. Vaak zijn het micro-metastasen (heel kleine uitzaaiingen) die al in het lichaam aanwezig waren voordat de behandeling plaatsvond. Deze kunnen op termijn gaan groeien en leiden tot nieuwe tumoren.
Of oogmelanomen zullen uitzaaien, kan tegenwoordig vrij nauwkeurig voorspeld worden aan de hand van de volgende factoren:
-
de grootte van de tumor
-
de locatie van de tumor
-
het weefseltype
-
chromosoomafwijkingen in het oogmelanoom
-
bepaalde genetische afwijkingen in het oogmelanoom
Op dit moment is het niet mogelijk om patiënten met uitzaaiingen van een oogmelanoom te genezen. Het is echter wel mogelijk in sommige gevallen het leven te verlengen. Er lopen veel trials om betere behandeling in de toekomst mogelijk te maken.
